Presidenti Donald Trump ka nënshkruar një urdhër ekzekutiv që shpall një “emergjencë kombëtare energjie”, duke i hapur rrugën Departamentit të Drejtësisë për të sfiduar ligjet klimatike të disa shteteve që kufizojnë ndotjen nga karburantet fosile.

Urdhri vjen në një kohë kur kërkesa për energji po rritet për shkak të zgjerimit të inteligjencës artificiale dhe prodhimit teknologjik. Trump akuzon shtetet për “tejkalim të autoritetit” në përpjekjet për të ndaluar zhvillimin energjetik, veçanërisht përmes ligjeve të njohura si “klima superfund”.

Çfarë është ‘klima superfund’?
Këto ligje kërkojnë që kompanitë e karburanteve fosile të paguajnë për dëmet nga ndryshimet klimatike, bazuar në ndotjen e tyre historike. Vermont dhe Nju Jorku janë të parat që i kanë kaluar, ndërsa shtete si Kalifornia, Nju Xhersi dhe Oregoni po i shqyrtojnë.

Trump e quajti këtë përpjekje “shantazh ndaj industrisë energjetike” dhe urdhëroi Prokurorin e Përgjithshëm të shqyrtojë ligjshmërinë e këtyre masave.

Reagimet politike
Guvernatorë demokratë si Gavin Newsom (Kaliforni) dhe Kathy Hochul (Nju Jork) thonë se nuk do të ndalen në luftën kundër ndryshimeve klimatike, duke akuzuar Trump për kthim pas në kohë.

Ndërkohë, grupet ambientaliste e quajnë urdhrin një sulm të korporatave kundër shteteve që guxojnë të mbajnë ndotësit përgjegjës.

Sfond ligjor dhe betejat gjyqësore
Industria e karburanteve, përfshirë American Petroleum Institute dhe Dhoma e Tregtisë Amerikane, ka ngritur padi kundër ligjeve të Vermontit dhe Nju Jorkut. Urdhri i Trump mund ta forcojë përfshirjen e qeverisë federale në këto çështje.

Ekspertët ligjorë paralajmërojnë se urdhri mund të përbëjë një ndërhyrje të paprecedentë në të drejtat e shteteve për të mbrojtur mjedisin.

Urdhri i ri rrezikon të nxisë përplasje mes administratës federale dhe shteteve që udhëheqin në luftën kundër krizës klimatike. Betejat në gjykata mund të përcaktojnë të ardhmen e politikave klimatike në SHBA.