Një studim i ri ka zbuluar se kimikatet sintetike të njohura si ftalatet, të cilat gjenden në produkte të përditshme si kavanozët plastikë të ushqimit, shampon, grimin, parfumet dhe lodrat e fëmijëve, mund të kenë kontribuar në mbi 10% të vdekjeve globale nga sëmundjet e zemrës në vitin 2018, tek meshkujt dhe femrat e moshës 55–64 vjeç.

“Ftalatet shkaktojnë inflamacion të përgjithshëm, veçanërisht në arteriet koronare, duke përshpejtuar sëmundjet ekzistuese dhe rritur rrezikun për ngjarje të rënda, përfshirë edhe vdekjen,” tha Dr. Leonardo Trasande, profesor i pediatrisë dhe shëndetit publik në Universitetin e Nju Jorkut.

Këto kimikate njihen gjithashtu për ndikimin që kanë në uljen e testosteronit, çka mund të rrisë rrezikun për sëmundje të zemrës tek meshkujt. Studime të tjera i kanë lidhur ftalatet edhe me probleme të shumta shëndetësore, si deformime gjenitale tek djemtë e sapolindur, nivele të ulëta të spermës, astmë, obezitet në fëmijëri dhe madje edhe kancer.

Ku gjenden ftalatet dhe si jemi të ekspozuar ndaj tyre?

Ftalatet përdoren për ta bërë plastikën më fleksibël dhe më të qëndrueshme, dhe janë të pranishme në:

• Tubacione plastike, dysheme vinili, mobilie dhe veshje që nuk marrin njolla

• Paketime ushqimore, lodra për fëmijë, shishe uji dhe pajisje mjekësore

• Produkte kozmetike: parfum, shampo, sapunë, llak flokësh, kremra

• Veshje, detergjentë dhe materiale për makina

Ekspozimi ndodh kryesisht përmes ajrit të ndotur ose ushqimeve dhe pijeve që vijnë në kontakt me plastikë.

Çfarë tregoi studimi i ri global?

Studimi i publikuar në revistën eBiomedicine analizoi ndikimin e një ftalati specifik, DEHP (Di(2-ethylhexyl)phthalate), në vdekshmërinë globale. Sipas të dhënave, DEHP mund të ketë shkaktuar rreth 356,238 vdekje në vitin 2018, tek personat 55–64 vjeç.

Vendet më të prekura ishin:

• Afrika: 30% e vdekjeve

• Azia Lindore dhe Lindja e Mesme: 25%

Studimi përdori mostra urine për të analizuar nivelin e ekspozimit ndaj DEHP dhe i krahasoi ato me statistikat e vdekshmërisë.

A është kjo hera e parë që identifikohet një lidhje e tillë?

Jo. Studime të mëparshme në SHBA, të kryera nga e njëjta skuadër kërkimore, kanë treguar se ftalatet mund të jenë përgjegjëse për deri në 107,000 vdekje të parakohshme çdo vit vetëm në SHBA, kryesisht për shkak të sëmundjeve të zemrës.

Këto humbje përkthehen në një kosto ekonomike prej 40 deri në 47 miliardë dollarë çdo vit.

Ky studim e bën të qartë se ekspozimi i përditshëm ndaj ftalateve, edhe përmes produkteve që i konsiderojmë “të padëmshme”, ka pasoja serioze për shëndetin. Ekspertët kërkojnë më shumë rregullim dhe ndërgjegjësim rreth përdorimit të këtyre kimikateve, veçanërisht për grupmoshat më të rrezikuara.