Në shekujt XIX dhe XX, shumë emigrantë baskë lanë atdheun e tyre për një jetë më të mirë në SHBA. Shumica u vendosën në rajonet e Nevadas, Kalifornisë dhe Idahos, ku gjetën punë si barinj. Edhe pse pa përvojë në këtë fushë dhe me njohuri minimale të gjuhës angleze, ata pranuan punën për të mbijetuar.

Në vetminë e maleve, këta barinj lanë pas një trashëgimi të pazakontë: gdhendje në plepa, të njohura si arborglifa. Ato përfshijnë emra, data, vizatime të thjeshta, mesazhe nostalgjie dhe madje thirrje politike në gjuhën baske. Studiuesit i quajnë këto gdhendje “libra historie mbi lëkurën e pemëve”, sepse ofrojnë një pasqyrë të rrallë mbi jetën e emigrantëve baskë.

Sipas bibliotekës Jon Bilbao në Universitetin e Nevadës, janë dokumentuar mbi 25 mijë arborglifa, ndërsa mijëra të tjera ende gjenden në pyje të paarritshme. Por ekzistenca e tyre është e rrezikuar, pasi plepat kanë jetë të shkurtër dhe ndikohen nga thatësira, sëmundjet e zjarret pyjore.

Arborglifat sot janë pjesë e identitetit të komuniteteve basko-amerikane dhe dëshmi e fuqishme e nevojës njerëzore për të lënë gjurmë – për të treguar: “Unë isha këtu”.