Nëse të ka ndodhur ndonjëherë të të mbetet një këngë në mendje që nuk të lë rehat për orë – ndonjëherë edhe ditë të tëra – nuk je i/e vetme. Ky fenomen i njohur si "earworm", apo në gjuhën shkencore involuntary musical imagery, është shumë më i zakonshëm sesa mendojmë dhe ka një shpjegim të mirëfilltë shkencor pas vetes.

Sipas psikologëve, earworms janë fragmente të shkurtra të një kënge – zakonisht refreni apo ndonjë pjesë shumë melodike – që aktivizohen automatikisht në mendjen tonë pa ndonjë përpjekje të vetëdijshme. Kjo ndodh më shpesh kur jemi të relaksuar, të mërzitur apo duke bërë aktivitete rutinë si vozitje, ecje ose larje enësh.

Studiuesit kanë identifikuar disa karakteristika të zakonshme që një këngë duhet të ketë për t’u shndërruar në një earworm klasik:

• Ritëm i përsëritshëm

• Melodi e thjeshtë dhe kapëse

• Harmoni që ngjit shpejt në mendje

• Lidhje emocionale ose kujtime të veçanta

Interesant është fakti se këngët më të prirura të shndërrohen në earworms janë ato të njohura, shpesh pjesë e top-listave muzikore. Një studim i universitetit të Durham në Mbretërinë e Bashkuar zbuloi se këngë si “Can’t Get You Out of My Head” nga Kylie Minogue dhe “Bad Romance” nga Lady Gaga janë ndër më "ngjitëset".

Por si të shpëtojmë prej tyre?

Ekspertët rekomandojnë të dëgjosh të gjithë këngën nga fillimi në fund (jo vetëm refrenin), të përfshihesh në aktivitete mendore si zgjidhja e enigmave ose të dëgjosh një tjetër këngë me strukturë të ndryshme muzikore për të “zhvendosur” vëmendjen e trurit.

Megjithatë, jo të gjithë duan të shpëtojnë nga earworms. Për shumë njerëz, ato janë thjesht një përkujtues i një kënge të dashur ose një mënyrë e këndshme për të kaluar kohën. Disa madje i përdorin si teknikë për të përmirësuar humorin apo fokusin.

Pra, herën tjetër që një këngë nuk të lë rehat, ndoshta mos u zemëro – truri yt thjesht po ndjek ritmin!